75 jaar VN in 75 Verhalen: Sinan Can
Documentairemaker Sinan Can (1977) onderzocht in zijn documentaire Onze missie in Afghanistan wat er terechtkwam van de Nederlandse inbreng bij de VN-opbouwmissie.
“Je bent in de hel als niemand meer ziet dat je pijn lijdt”
Vanaf 2003 nemen Nederlandse troepen deel aan de NAVO-missie in Afghanistan. De Amerikaanse inlichtingendiensten vermoeden dat Osama Bin Laden achter de terroristische aanslagen op onder andere de Twin Towers (11 september 2001) zit. De Verenigde Staten lanceren kort na de aanslagen Operation Enduring Freedom in Afghanistan, waar Bin Laden zich schuil zou houden. Lidstaten van de NAVO verklaren snel hun steun. Voor de eerste en enige keer in de geschiedenis van het bondgenootschap wordt een aanval op een lidstaat beschouwd als een aanval op alle lidstaten. De NAVO-lidstaten doen een beroep op artikel 5 van het NAVO-verdrag:
”Bijgevolg komen de leden overeen dat, indien zulk een gewapende aanval plaatsvindt, ieder van hen de aldus aangevallen partij of partijen zal bijstaan, in de uitoefening van het recht tot individuele of collectieve zelfverdediging erkend in Artikel 5 van het Handvest van de Verenigde Naties...''
Nadat de Amerikanen de Taliban, die Bin Laden steunen, hebben verdreven, sturen de VN troepen naar Afghanistan om de situatie te stabiliseren en het land op te bouwen. De Nederlandse deelname aan de missie staat politiek vaak onder druk, ook wanneer in 2006 Nederland troepen stuurt om mee te helpen aan de opleiding van politie en militairen in Uruzgan.
“Gelukkig kom ik aan de lopende band mensen tegen hun medemenselijkheid laten zien, ondanks hun omstandigheden”
“Als journalist moet ik constateren dat de VN-opbouwmissie in Afghanistan niet gelukt is: projecten zijn afgebroken, scholen worden voor iets anders gebruikt. Maar dat is op macroniveau, op microniveau zijn er mooie initiatieven ontstaan. Zoals die ene waterput in een dorp waar de boeren heel blij mee zijn. Dat ontroert me en geeft me hoop.
We hebben het grote probleem daar niet kunnen oplossen, maar soms wel een klein verschil gemaakt in de levens van mensen. Het helpt om je te verplaatsen in de mensen daar, dan snap je hun keuzes beter. Ga niet als VN zomaar een meisjesschool bouwen, maar verdiep je eerst in de oorzaken waarom ouders hun meisjes niet naar school laten gaan. Zorg er dan voor dat de ouders het belang daarvan gaan inzien.
Ik heb zeker momenten dat ik mijn werk op wil geven, ook omdat het gevaarlijk is. Maar een wijze Irakese man zei me: ‘Je bent in de hel als niemand meer ziet dat je pijn lijdt.’ Het is van levensbelang dat journalisten er naar toe gaan en dat deze mensen gehoord worden. Ik wil de mensen in Nederland laten zien hoe het eraan toegaat.
De enige manier voor mij om dit werk te blijven doen, is dat ik ook iets kan betekenen voor de mensen daar. Ik help nu een weeshuis in Afghanistan, daar ontmoette ik de 3-jarige Fatima die half verlamd is. Ze was door haar ouders achtergelaten bij min tien graden in een ruïne. Omdat ze geluidjes maakte, is ze gevonden. Voor haar wil ik iets doen, en ik sta er niet alleen voor. Gelukkig kom ik aan de lopende band mensen tegen die hun medemenselijkheid laten zien, ondanks hun omstandigheden. Door mijn werk heb ik de pikzwarte kant van mensen gezien, maar ook zag ik mensen met een moreel kompas. Geloof me, er is nog genoeg solidariteit en humaniteit in de wereld.”
Er is slechts één plek op aarde waar bijna alle landen van de wereld met elkaar aan tafel zitten: de Verenigde Naties. De VN richt zich op kwesties die de grenzen van landen overstijgen of zelfs de hele wereld aangaan, zoals vrede en veiligheid, klimaatverandering, onderwijs, gezondheid, cultureel erfgoed, economische ontwikkeling, en meer. Voor velen lijkt het werk van de VN erg abstract, maar door in gesprek te gaan met reddingswerkers, vredeshandhavers, hulpverleners, diplomaten, ooggetuigen, soldaten, en anderen die betrokken zijn bij de VN, wordt duidelijk hoe belangrijk het werk van deze organisatie is. Dit is precies wat het Humanity House heeft gedaan. Helaas heeft deze organisatie zijn deuren moeten sluiten, maar Just Peace en Museon-Omniversum hebben de handen ineengeslagen om hun verhalen te bewaren. Je kunt deze verhalen nu vinden op de website van Just Peace, en een deel ervan is ook opgenomen in een tentoonstelling over de VN in Museon-Omniversum.
De 75 Jaar VN Verhalen zijn verzameld en gecureerd door Frederiek Biemans voor Humanity House.
