75 jaar VN in 75 Verhalen: Çigdem Yüksel

Fotograaf Çigdem Yüksel (1989) geeft migranten en vluchtelingen die Europa proberen te bereiken een gezicht. Ze laat zien wat de gevolgen van het Europese beleid zijn. Met haar serie over Syrische kindarbeiders in Turkije won ze in 2016 de Zilveren Camera.

In 2019 becijfert de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR dat er wereldwijd bijna 80 miljoen mensen op de vlucht zijn voor oorlog en geweld. Dit is het grootste aantal mensen op de vlucht sinds de Tweede Wereldoorlog. De Verenigde Naties hebben in 2016 de New York Verklaring voor Vluchtelingen en Migranten getekend, waarin UNHCR de opdracht krijgt een pact te ontwikkelen om vluchtelingen structureel te helpen.

In 1989 nemen de Verenigde Naties het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind aan, dat momenteel door 196 landen is geratificeerd. De Verenigde Staten is de enige VN-lidstaat die dat niet doet. Nederland bekrachtigt het Kinderrechtenverdrag in 1995. In het verdrag zijn de rechten beschreven van alle kinderen wereldwijd. In artikel 32 van het verdrag is beschreven dat kinderen geen arbeid mogen verrichten die hun gezondheid in gevaar brengt. Verder mag werk een kind niet van school houden.

Het VN-Comité voor de Rechten van het Kind controleert of landen het verdrag naleven, maar heeft geen bevoegdheden om sancties op te leggen. Naar schatting zijn er wereldwijd nog ruim 150 miljoen kinderen die moeten werken, zonder naar school te gaan. UNICEF zet zich als organisatie wereldwijd in voor kinderrechten.

“Ik zou willen dat het Nederlandse asielbeleid humaner zou zijn”

“Op reportage in Zuidoost-Turkije voor de Volkskrant kwam ik op het spoor van jonge Syrische kinderen die in fabriekjes en naaiateliers werken. Overal waren de luiken gesloten, maar je hoorde de machines ratelen. Samen met mijn collega's Sakir Khader en Anneke Stoffelen klopten we op deuren. We mochten naar binnen en zagen daar kinderen die schoenen aan het lijmen waren of achter een naaimachine zaten. Aan de ene kant sta je direct op scherp; dit moet de wereld zien. Maar je valt ook stil; hoe komt het dat deze kinderen hier werken?

Bij de kinderen zag ik een doffe blik waaruit alle speelsheid was verdwenen. Vooral de 12-jarige Hussein is me bijgebleven, hij was niet schuw zoals de andere kinderen. Hij werkte in een staalfabriekje en had als missie om het vak goed te leren en zijn eigen fabriek te beginnen. Hussein straalde zoveel kracht uit. Hij nodigde ons uit om bij hem thuis te komen eten. Zijn vader was gewond geraakt in de oorlog en zijn moeder zorgde voor zijn broertjes en zusjes. Hussein nam de verantwoordelijkheid voor het hele gezin op zijn schouders, hij was eigenlijk al een volwassen man. Al het onbezorgde dromen van zijn jeugd was weg.

“Met mijn foto’s wil ik de menselijke kant laten zien van vluchtelingen die hun leven op het spel zetten”

Ik ben nu bezig met een project waarbij ik jongeren met een vluchtelingenachtergrond volg die alleen in Nederland zijn aangekomen. Hun eigen inbreng vind ik belangrijk, om te laten zien wat hun perspectief is en niet dat van een westerse journalist.

Met mijn foto’s wil ik de menselijke kant laten zien van vluchtelingen die hun leven op het spel zetten. Maar vooral wat het gevolg van het Europese migratiebeleid is op menselijk niveau. Ik zou willen dat het Nederlandse asielbeleid humaner zou zijn. We moeten vluchtelingen niet als een bedreiging zien, maar juist kijken naar wat voor potentie ze hebben en wat ze ons brengen.”

De 75 Jaar VN Verhalen zijn verzameld en gecureerd door Frederiek Biemans voor Humanity House.