Groter, concreter, doeltreffender: De Tweede Haagse Vredesconferentie

In een stad waar mensen van meer dan 180 nationaliteiten samenkomen en wonen, en waar tegenwoordig bijna 500 internationale organisaties zijn gevestigd, is het best vanzelfsprekend dat Den Haag de titel draagt van Vrede en Recht. Maar hoe is dat zo gekomen? En heeft de stad zijn welverdiende titel aan te danken. In acht korte verhalen neemt Just Peace (in samenwerking met gemeente Den Haag) je mee door de geschiedenis, het heden en de toekomst van de Stad van Vrede en Recht.

De Eerste Haagse Vredesconferentie opende het gesprek over internationale vredesonderhandelingen. Echter voelde de zichtbare, fysieke vrede nog ver buiten bereik. Vooral door de twee grote oorlogen - de Boerenoorlog (1899-1902) en de Russisch-Japanse oorlog (1904-1905) die tussen de conferenties plaatsvonden. Echter werd er door de internationale gemeenschap niet zomaar opgegeven. Met de hoop om de plannen van de Eerste Haagse Vredesconferntie tot realisatie te brengen, stelde toenmalig president Roosevelt voor om een tweede keer bijeen te komen. Zo geschiedde, van 15 tot 18 oktober 1907; de Tweede Haagse Vredesconferentie.

De bijeenkomst

Deze keer kwamen 44 afgevaardigden vanuit verschillende landen bijeen in Den Haag. De conferentie was niet alleen groter in aantal maar ook in reikwijdte, met 17 afgevaardigden uit Latijns-Amerikaanse en Caribische landen. Het was zelfs de eerste keer dat onafhankelijke Latijns-Amerikaanse landen deelnamen aan een dergelijke internationale diplomatieke conferentie. Door deze toename van het aantal deelnemers was het Huis ten Bosch, waar de delegaties tijdens de Eerste Haagse Vredesconferentie in 1899 samenkwamen, te klein. In plaats daarvan werd iedereen ontvangen in de, onlangs gerestaureerde, Ridderzaal op het Binnenhof. Een locatie in het hart van Den Haag en de Nederlandse politiek!

Wat werd er besproken?

De vredesconferentie van 1907 was een voortzetting van de onderhandelingen en afspraken die waren gemaakt op de eerste Haagse Vredesconferentie van 1899. Het doel van deze nieuwe onderhandelingsronde was concrete ideeen te bespreken en duidelijke afspraken te maken over hoe oorlog en internationale onrust tot een minimum beperkt konden worden.

Eigenlijk was het idee dat deze Vredesconferenties vaker georganiseerd zouden worden in de toekomst. Dat plan kwam misschien wel te laat, aangezien de geplande derde editie nooit heeft plaatsgevonden door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914. Echter benadrukte het uitbreken van deze oorlog nogmaals het belang van de internationale gesprekken en werden de plannen die waren gemaakt tijdens beide conferenties alsnog uitgevoerd. Dit vertaalde zich in de Permanente Vergadering van de Volkenbond (League of Nations). De Volkenbond was de eerste wereldwijde intergouvernementele organisatie met als gezamelijk doel om wereldvrede te bereiken. De organisatie was de voorloper van de Verenigde Naties.

Tijdens de Tweede Vredesconferentie werd er nadrukkelijk genoeg niet gesproken over een beperking van het bezit van wapens en militaire budgetten. Wel werd er gesproken over hoe orlogsvoering tot een minima kon worden beperkt; en als het dan toch gebeurde, hoe de ‘normale’ burger daar dan zo min mogelijk onderdeel van kon worden. Het doel van beide conferenties was dus ook om oorlog te 'vermenselijken’ (in hoeverre dat kan).

Het Vredespaleis

Tijdens de tweede Haagse Vredesconferentie begon men met de bouw van het Vredespaleis in Den Haag. Op 30 juni 1907 werd de eerste steen gelegd. De bouw was mogelijk dankzij een donatie van een miljoen dollar van de Amerikaanse filantroop Andrew Carnegie. Zes jaar later, in 1913, werd het paleis officieel geopend, net aan het begin van de Eerste Wereldoorlog.

Het Vredespaleis werd de thuisbasis van het Permanente Hof van Arbitrage. Later kwamen er ook het Permanente Hof van Internationale Rechtspraak en de Haagse Academie voor Internationaal Recht. Vandaag de dag wordt het paleis beheerd door de Carnegie-stichting, die ook 's werelds grootste bibliotheek over internationaal recht in zijn bezit heeft. Het Vredespaleis is een belangrijk symbool van vrede in Den Haag en benadrukt de stad als een centrum van vrede en recht.