Werken bij het Permanent Hof van Arbitrage is cool

Op een zonnige donderdagmiddag hadden we een ontmoeting met Zijne Excellentie Marcin Czepelak, de Secretaris-Generaal van het Permanent Hof van Arbitrage (PHA). Hij nodigde ons uit in zijn kantoor, het Vredespaleis. Onder de indruk van de omvang van het gebouw betraden we de grote entree, klaar om hem het hemd van het lijf te vragen.

Tekst en fotografie door Sacha Celine Verheij

Kunt u wat vertellen over uzelf?

Mijn naam is Marcin Czepelak, ik ben een internationaal jurist, die diplomaat is geworden en nu voor het oudste internationale gerechtshof werkt. Vroeger was ik professor in internationaal privaatrecht, die partijen en instellingen adviseerde over internationaal recht, procesvoering en arbitrage. Voor mijn benoeming tot Secretaris-Generaal van het Permanent Hof van Arbitrage (SG van het PHA) was ik Poolse ambassadeur in Nederland. Ik moet hieraan toevoegen dat dit niet mijn eerste kennismaking met Den Haag was, want ik kwam hier voor het eerst in 2001 voor de zomercursus van The Hague Academy of International Law. Toen kon ik nog niet voorspellen dat ik zou eindigen als SG van het PHA!

Wat doet een PHA Secretaris-Generaal dagelijks?

Mijn zoon vroeg me laatst wat mijn werk inhoudt. Nadat ik had geprobeerd hem op de meest toegankelijke manier uit te leggen wat ik doe, keek hij me aan en zei: “Pap, dus je hebt me net verteld dat je betaald krijgt om met mensen te praten?”

Is dat waar, dat uw werk bestaat uit praten met mensen?

Tot op zekere hoogte heeft hij gelijk, ik praat veel, maar ik doe het profesioneel: ik weet tegen wie ik moet praten, hoe, en wat er gezegd moet worden. Toch is praten alleen niet genoeg. De functie van het PHA Secretaris-Generaal vereist drie soorten ervaring: internationaal recht, diplomatie en management. Als hoofd van het PHA moet je een juridische achtergrond hebben, relaties opbouwen en onderhouden, en een groeiende organisatie leiden.

Het lijkt hier op Downton Abbey, maar wat hier gebeurt lijkt meer op Suits. We hebben advocaten die dag en nacht aan zaken werken.

Wat is het PHA en wat doet ze? 

Het PHA was de allereerste instelling voor internationale conflictoplossing, opgericht in 1899 door de eerste Haagse Vredesconferentie. Wij helpen conflicten op te lossen met vreedzame middelen en doen dat nu al 125 jaar. Degenen die we helpen variëren van staten tot internationale organisaties, van private partijen tot staatsbedrijven. De zaken beslaan een breed scala aan juridische kwesties over o.a. zeegrenzen, mensenrechten, soevereiniteit, internationale investeringen en handel.

Kunt u uitleggen hoe het PHA conflicten oplost door middel van vreedzame oplossingen?

We hebben verschillende manieren om conflicten op te lossen, ‘arbitrage’ zit in onze naam, omdat het inderdaad een zeer oude juridische instelling is. In tegenstelling tot rechters die door een staat of staten worden benoemd, worden arbiters benoemd door de partijen bij het geschil. Gewoonlijk benoemt elke partij één arbiter, die op zijn beurt een voorzittende arbiter benoemt en vervolgens stelt diegene een tribunaal van drie personen samen. Het PHA heeft echter nooit de intentie gehad om alleen arbitrage aan te bieden. Wij lossen conflicten op middels een reeks van methoden: bemiddeling, verzoening, onderzoekscommissie, deskundigen- en beroepsprocedures.

Kunt u een specifieke zaak noemen waarvan je vindt dat het PHA een grote impact heeft gehad op internationale vrede en recht?

We hebben veel lopende zaken, ongeveer 250. Vorig jaar ontvingen we een recordaantal van 82 nieuwe zaken. Maar om uw vraag te beantwoorden, zou ik willen verwijzen naar de Timor Zee Bemiddeling die in 2016 begon tussen Oost-Timor en Australië. Als gevolg van het bemiddelingsproces hebben beide staten het langdurige conflict over de zeegrens opgelost door een verdrag te ondertekenen. Het PHA was cruciaal bij het faciliteren van deze overeenkomst.

Soms voelt het als Indiana Jones, er zijn advocaten die in helikopters stappen om op zoek te gaan naar historisch bewijs van grensmarkeringen ergens in de jungle.

Hoe wordt volgens u het werk van het PHA gezien door het publiek in Den Haag?

Ik vraag me af in hoeverre het publiek geïnteresseerd is in het werk van dit soort instanties. We zijn nu in het iconische gebouw van Den Haag, het Vredespaleis. Maar hoeveel mensen weten dat het gebouwd is als hoofdkwartier van het PHA? Ik hoop dat mensen dankzij dit interview meer te weten komen over wat er achter de gevel van het gebouw schuilgaat. Het lijkt hier op de bekende Britse tv-serie en film ‘Downton Abbey’, maar wat hier gebeurt lijkt meer op de populaire Amerikaanse tv-serie ‘Suits’. We hebben advocaten die dag en nacht aan zaken werken, maar niet alleen achter een bureau of in de rechtszaal. Soms voelt het als avonturieren als ‘Indiana Jones’, je weet wel van die bekende Amerikaanse filmserie. Er zijn advocaten die in helikopters stappen om op zoek te gaan naar historisch bewijs van grensmarkeringen ergens in de jungle. Je zou je bij internationale rechtszaken helemaal niet voorstellen dat er avontuur bij komt kijken. Werken bij het PHA is cool!

Er is geen andere plek ter wereld met dezelfde erfenis.

Wat is uw visie op de toekomst van het PHA?

Ten eerste, universalisering. Daarmee bedoel ik dat het PHA voor iedereen te allen tijde toegankelijk moet zijn. Dat is de kern van de missie, dat is het mandaat. Nu internationale conflicten steeds diverser en complexer worden, moet het PHA zich aanpassen en ontwikkelen, en haar toegankelijkheid en aanwezigheid buiten Den Haag vergroten. Daarom werken we samen met onze verdragsluitende partijen. Sommige verdragsluitende partijen willen graag als gastheer optreden voor het PHA, zodat we op hun grondgebied hoorzittingen kunnen organiseren. Bovendien heeft het PHA vijf internationale kantoren geopend, waar onze advocaten op dezelfde manier aan zaken werken als in het Vredespaleis: in Buenos Aires, Hanoi, Mauritius, Singapore en Wenen.

Ten tweede bestaan de meeste van onze procedures uit arbitrage. Ik wil van alternatieve methoden van conflictoplossing promoten, anders dan arbitrage. Daarom is het succesverhaal van Timor en Australië zo belangrijk.

Wat betekent het voor u persoonlijk om in Den Haag te werken?

Den Haag is uniek, het is de Stad van Vrede en Recht. De eerste bijeenkomst van staten, die de basis legde voor het moderne multilaterisme, vond hier 125 jaar geleden plaats. Er is geen andere plek ter wereld met dezelfde erfenis. Het geeft me een gevoel van urgentie, een oproep tot actie. Ik voel me betrokken bij degenen die voor mij aan het PHA werkten, en bij degenen die hier na mij zullen komen om de vrede te handhaven en te dienen.

Aan het eind van de dag, als je verschillende tijdgevoelige kwesties uit verschillende delen van de wereld in verschillende talen hebt behandeld, is het een fijn gevoel om naar het strand van Scheveningen te gaan en gewoon naar de zonsondergang te kijken. Ondanks de vooroordelen is het water in Scheveningen warm genoeg om in te zwemmen!