Common bonds: Van de Rome Conferentie tot vandaag, een tentoonstelling door het ICC

Van de situatie in Oekraïne tot de zogenaamde "oorlog tegen drugs" in de Filipijnen, tot geweld dat miljoenen mensen heeft ontheemd en geschaad in Afghanistan, Darfur (Soedan), Venezuela en meer: het Internationaal Strafhof (ICC) onderzoekt 17 situaties over de hele wereld.

Door haar werk hoort de rechtbank duizenden verhalen van overlevenden van conflicten. Deze tentoonstelling biedt een glimp van enkele van die verhalen.

Achter de schermen hebben we gesproken met Michelle Johnson, de voorlichtingsmedewerker van het ICC, die deze tentoonstelling heeft samengesteld.

U organiseert deze tentoonstelling samen met de herdenking van de 25e verjaardag van de goedkeuring van het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof. Waarom is dit zo'n belangrijk moment?

"Vijfentwintig jaar geleden hebben 120 landen het verdrag aangenomen dat het Internationaal Strafhof heeft opgericht. Sindsdien werkt het systeem van het Statuut van Rome, dat het ICC en het Trustfonds voor Slachtoffers heeft opgericht, aan het opbouwen van een rechtvaardigere wereld. Deze verjaardag is een moment om terug te kijken op het werk van het Hof tot nu toe en de impact ervan op overlevenden van massale misdaden."

Kunt u enkele voorbeelden geven van de specifieke kunstwerken die te zien zullen zijn in de tentoonstelling 'Gemeenschappelijke banden'?

"De tentoonstelling biedt een glimp van de verhalen van overlevenden uit de 17 situaties op 4 continenten waarin het Hof onderzoeken heeft gestart.

Er is een prachtige afbeelding uit Afghanistan van voormalige vluchtelingenvrouwen die op weg naar huis zijn. Je kunt het stof zien en bijna de hitte en de wind door het vluchtelingenkamp voelen waaien. Er is zoveel beweging in deze afbeelding - de compositie is prachtig - en voor mij legt het dit moment vast van mensen in transitie en hun epische reis om thuis te komen."

Foto titel: "Terug naar huis" Foto: UN Photo / Eric Kanalstein

"In een andere afbeelding staart een oudere vrouw uit Georgië naar een foto van haar voormalige huis. Ze vertelde ons hoe haar huis opzettelijk is afgebrand tijdens het conflict in 2008 en hoe ze het zag branden. Haar instinct was om de voordeur op slot te doen voordat ze vertrok, "maar toen besefte ik dat er niets meer achter zat... Het was toen dat ik besloot te vluchten," vertelde ze ons."

Foto titel: "Ze hebben mijn huis verbrand" Foto: Pete Muller

"Tot slot is er de familiefoto met Gervais, een lokale timmerman uit de Centraal-Afrikaanse Republiek. Je kunt de vreugde en liefde tussen elk persoon in dit gezin zien, het spat gewoon van de pagina af. Deze scène staat in contrast met het overlevingsverhaal van Gervais: hij werd neergeschoten tijdens het conflict. De kogel ging achter zijn oor naar binnen en kwam door zijn linkeroog naar buiten. Het is een wonder dat hij het heeft overleefd en dat dit gezin nog steeds bestaat."

Fototitel: "De kogel raakte" Foto: Rena Effendi

Welke thema's of kwesties wil de tentoonstelling aanpakken met betrekking tot de nasleep van conflicten?

De verhalen weerspiegelen veel van de misdaden die het ICC behandelt: moord, verkrachting als oorlogswapen, het inzetten van kindsoldaten, gedwongen ontheemding, aanvallen op burgerbevolkingen, aanvallen op cultureel erfgoed en meer. Ze belichten onvoorstelbaar geweld, schade en verlies. Maar het zijn ook verhalen van liefde, vriendschap, familie, thuis, verbinding, gemeenschap en hoop.

Op welke manieren biedt de tentoonstelling een platform voor gemarginaliseerde stemmen en ondervertegenwoordigde gemeenschappen die getroffen zijn door conflicten?

Veel van de verhalen zijn rechtstreeks verzameld door naar de betreffende landen te gaan en de mensen die door misdaden zijn getroffen, te interviewen. Het project beoogde een versterkende ervaring te zijn voor degenen die hun verhalen vertelden en een platform te creëren waarop hun stemmen gehoord konden worden.

Verschillende andere verhalen zijn met ons gedeeld door partners of andere internationale organisaties. Hoewel de mensen op deze foto's vaak anoniem blijven, willen we dat ze weten dat de situaties waarmee ze worden geconfronteerd en zijzelf niet vergeten zijn.

Elke situatie waarin het ICC onderzoeken heeft ingesteld, is opgenomen in deze tentoonstelling. En elk verhaal richt zich meestal op slechts één persoon of gezin; één ervaring van conflict. Maar achter elk verhaal zijn er duizenden meer. Het zijn allemaal verhalen die gehoord moeten worden.

Hoe kunnen bezoekers bijdragen aan of steun verlenen aan de zaken die in de tentoonstelling wordt belicht, zelfs na hun bezoek?

Veel bezoekers in en rond Den Haag hebben mogelijkheden om bij te dragen aan vrede en gerechtigheid.

Dit kan via je werk, betaald of als vrijwilliger, of door het delen van informatie en verhalen, praten met je familie en vrienden, je kinderen onderwijzen, het delen van bronnen zoals deze tentoonstelling met leraren en scholen, doneren aan het Trustfonds voor Slachtoffers of je regering aanmoedigen deze zaak te steunen. Er zijn zoveel manieren om betrokken te raken.

Hoe bevordert de tentoonstelling empathie en begrip onder bezoekers voor de ervaringen van personen die door conflicten zijn getroffen? Waarom is het cruciaal dat de verhalen van slachtoffers niet alleen in de rechtbank, maar ook door een breder publiek worden gehoord?

Door het verhaal van een persoon te koppelen aan informatie over het bijbehorende ICC-onderzoek, hoop ik dat het bestaan van het conflict, het leed dat het heeft veroorzaakt en de behoefte aan gerechtigheid met betrekking tot de vermeende misdaden tastbaarder wordt in de gedachten van de kijkers. Als iemand naar de tentoonstelling komt en zich meer bewust wordt van een bepaald conflict, of als één verhaal een indruk achterlaat bij een kijker en nog jarenlang bij hen blijft, dan is deze tentoonstelling de moeite waard geweest.

Uiteindelijk, wanneer genoeg mensen zich bekommeren, en wanneer ze genoeg geven om te zorgen, ondernemen ze actie. Dat kan een echte impact hebben op het aanpakken en voorkomen van zelfs de meest gruwelijke misdaden.

Heeft de tentoonstelling samengewerkt met organisaties of initiatieven die ondersteuning of middelen bieden aan slachtoffers van conflicten?

Deze tentoonstelling wordt georganiseerd door de Vergadering van Staten Partijen, die bestaat uit de 123 Staten Partijen bij het Statuut van Rome. Het is geproduceerd door het ICC in samenwerking met het Trustfonds voor Slachtoffers, met name voor de foto's uit de Democratische Republiek Congo van TFV-programma's, waarin enkele van de eerste verhalen over ICC-herstelbetalingen openbaar zijn gemaakt in de geschiedenis van het Hof.

Het ICC is dankbaar voor de royale steun van het Ministerie van Buitenlandse Zaken van het Koninkrijk der Nederlanden, de Gemeente Den Haag en de Europese Unie bij de productie van deze tentoonstelling.

We bedanken ook de fotografen, ondersteunend personeel - van tolken en vertalers tot fixers, coördinatoren, chauffeurs, beveiligingspersoneel, ontwerpers, schrijvers, advocaten, voorlichtingsmedewerkers en anderen - en organisaties die het mogelijk hebben gemaakt om de foto's en verhalen in deze tentoonstelling vast te leggen en te documenteren.

Al deze groepen, organisaties en individuen werken op verschillende manieren aan het ondersteunen van overlevenden van conflicten en het creëren van een weg naar vrede en gerechtigheid.