De persoonlijke reis van Elizabeth Spehar: de rol van de VN bij vredesopbouw

In een tijdperk waarin wereldwijde conflicten en crises de krantenkoppen domineren, is de rol van internationale organisaties zoals de Verenigde Naties (VN) bij het bevorderen van vrede nog nooit zo cruciaal geweest. Elizabeth Spehar, adjunct-secretaris-generaal van de VN voor vredesopbouwondersteuning, biedt een uniek perspectief op het complexe en uitdagende werk van vredesopbouw. ​​Tijdens haar recente bezoek aan Den Haag voor high-level meetings deelde Spehar tijdens een Fireside Peace Chat georganiseerd door The Hague Humanity Hub, KPSRL en LUC haar persoonlijke verhaal.

Het is bijzonder gaaf om gemeenschappen te bezoeken waar VN-programma's in de praktijk werken en te zien hoe het leven van mensen positief beïnvloed kan worden.

Tekst en fotografie door Sacha Celine Verheij

Als haar gevraagd wordt zichzelf te beschrijven, reflecteert Elizabeth Spehar op haar achtergrond en toewijding aan vrede. "Ik ben Canadees, hoewel mijn ouders oorspronkelijk uit Kroatië komen. Ik ben moeder, ik heb een dochter. Ik ben een trotse vredesbouwer. Ik ben VN." Als assistent-secretaris-generaal van de VN voor vredesopbouwondersteuning wordt Spehars werk gedreven door een diep verlangen om positieve verandering te creëren, zelfs in de meest uitdagende omstandigheden. "Ik word gedreven door het willen van een betere wereld," legt ze uit. “Het is bijzonder gaaf om gemeenschappen te bezoeken waar VN-programma's in de praktijk werken en te zien hoe het leven van mensen positief beïnvloed kan worden.”

Lokale gemeenschappen verbinden met mondiale mechanismen

Een van de belangrijkste uitdagingen bij vredesopbouw is volgens Spehar het overbruggen van de kloof tussen mondiale mechanismen en lokale gemeenschappen. "Dat is niet makkelijk," geeft ze toe. "Als je in New York in de Veiligheidsraad of de Vredescommissie zit, kun je je erg vervreemd voelen. Maar er valt wel wat te zeggen voor wat er in New York gebeurt, want dat zet echt de toon. Uiteindelijk kan het heel krachtig zijn als 193 lidstaten samenkomen. Dat hebben we nodig!"

We doordringen ons vredeswerk door de lens van lokalisatie.

De sleutel tot effectieve vredesopbouw ligt echter in wat zij omschrijft als "lokalisatie". Spehar benadrukt hoe belangrijk het is om ervoor te zorgen dat gemeenschappen het voortouw nemen bij het identificeren van hun behoeften en het bepalen hoe ze deze kunnen aanpakken. "We doordringen ons werk door de lens van lokalisatie," zegt ze. "Dit betekent samenwerken met diegenen die aandringen op een gedecentraliseerde, en sommigen zouden zeggen, 'gedekoloniseerde' agenda." Spehar volgt: "We moeten het mondiale verbinden met het nationale, met het lokale, en proberen dat zo effectief mogelijk te doen." 

Lessen in nederigheid en doorzettingsvermogen

Spehars reis in vredesopbouw heeft haar verschillende waardevolle lessen geleerd. De eerste, zegt ze, is nederigheid. "We moeten beseffen dat we slechts één speler zijn tussen vele anderen," merkt ze op. Deze nederigheid strekt zich uit tot het begrijpen waar de VN een verschil kan maken en waar het misschien niet de meest geschikte speler is. 

Werken aan preventie en vrede begint thuis.

Haar tweede les is de erkenning dat vredesopbouw moeizame, niet-lineaire processen zijn. "Vaak is het één stap vooruit, twee stappen achteruit," merkt ze op. Ondanks deze uitdagingen blijft Spehar standvastig in haar overtuiging dat de rol van de VN niet is om eenzijdig vrede te bewerkstelligen, maar om landen te helpen bij hun eigen vredesinspannigen. "Wij zijn buitenstaanders. Het is het land zelf, de regering en de mensen zelf die de vrede bewerkstelligen," haar derde les.

Werken aan preventie en vrede begint thuis. Vredesopbouw moet nationaal gegrond zijn en gebaseerd op de gemeenschap. We moeten landen echter verantwoordelijk houden voor hun eigen problemen. Als een regering de universele verklaring en het international recht niet naleeft, moeten we hun acties onder de aandacht brengen.

Navigeren tussen structuur en chaos

De complexe aard van vredesopbouw vereist vaak navigeren tussen de gestructureerde kaders van de VN en de "chaos" van conflicten in de echte wereld. "Vrede opbouwen en in stand houden is geen wetenschap; het zal nooit een wetenschap worden," merkt Spehar op. "Soms lijkt het meer op alchemie." 

Een van de moeilijkste elementen in dit proces is politieke wil. Volgens Spehar zijn de juiste leiders op het juiste moment cruciaal om vooruitgang te boeken, maar de betrokkenheid van het maatschappelijke middenveld is net zo essentieel om ervoor te zorgen dat vredesakkoorden duurzaam zijn. 

Internationale solidariteit is niet alleen het juiste om te doen, maar ook het slimme om te doen.

Spehar erkent de vele uitdagingen waarmee de internationale gemeenschap vandaag de dag wordt geconfronteerd, met name de groeiende trend van landen die meer naar binnen gericht zijn. Ze blijft echter toegewijd aan het idee dat internationale solidariteit en multilateralisme belangrijker zijn dan ooit: "Onze secretaris-generaal heeft gezegd dat een van de belangrijkste dingen op dit moment is om de internationale solidariteit te herbouwen en het multilateralisme te versterken, omdat we hier allemaal samen in zitten." 

Deze toewijding aan internationale solidariteit is niet alleen een morele verplichting, maar ook een praktische. "Internationale solidariteit is niet alleen het juiste om te doen, maar ook het slimme om te doen." Spehar wijst op onderzoek van de VN en de Wereldbank, waaruit blijkt dat elke dollar die wordt geïnvesteerd in preventie zestien dollar kan besparen op de kosten van conflicten. "Eén dollar binnen, 16 dollar bespaard," benadrukt ze, en ze pleit voor meer empirisch bewijs om de effectiviteit van preventie- en vredesopbouwinspanningen te ondersteunen.